مختصری درباره قانون جدید چک
مطابق با دستورالعمل جدید بانک مرکزی اگر موجودی حساب صادر کننده چک کافی نباشد، بانک مکلف به پرداخت وجه از محل سایر حسابها است؛ یعنی به موجب این دستورالعمل اگر حساب فرد موجودی نداشته نباشد بانک ابتدا حساب جاری و سپس حساب پس انداز و پس از آن حساب کوتاه مدت و بلند مدت فرد را بررسی میکند تا در صورت وجود موجودی در آنها مبلغ چک از آن حسابها پرداخت شود و در صورت نداشتن موجودی کارت مسدود میشود.در قانون جدید چک تغییرات مهمی ایجاد شده که از لحاظ مبادلات تجاری میتوانند برای تجار امنیت داشته باشند و به آنها کمک کنند.
برای صدور اجرائیه مراجعه به محاکم دادگستری نیاز نیست
در قانون جدید چک میتوان در کنار چک کاغذی چک الکترونیکی صادر کرد، همچنین آن دسته از افرادی که دسته چک ندارند، میتوانند به صورت موردی چک تک برگ بدون عملیات اعتبارسنجی و رتبهبندی صادر کنند. اما در این میان عده بسیاری هم هستند که از این راه جدید قانونی سوء استفاده میکنند و فکر میکنند به دلیل آن که دسته چک ندارند، میتوانند به راحتی چک صادر کنند.
چگونگی برخورد با فردی که دسته چک ندارد و پس از صدور چک به تعهدات خود عمل نمیکند
شخصی که چک تک برگی را صادر کرده و به تعهدات خود عمل نکرده با فردی که دسته چک دارد، هیچ تفاوتی ندارد و همان محدودیتها برای این فرد هم اعمال خواهد شد.همچنین ذینفع چک اگر با گواهی عدم پرداخت مواجه شود میتواند به دایره اجرایی مراجعه کند و تأمین مالی مورد نیاز خود را بگیرد.علاوه بر ویژگیهای گفته شده در قانون جدید چک، جهت صدور مستقیم اجرائیه برای چکهای بلامحل نیاز نیست که دعوای مطالبه وجه در محاکم دادگستری مطرح شود.درباره چکهای بلامحلی که صادر میشوند در گذشته اگر فردی چک بلامحل صادر میکرد، دارنده چک نمیتوانست اموالی از او را توقیف کند یا فرد صادر کننده چک را ممنوع الخروج کند، به همین دلیل باید حتماً دادخواست برای او تنظیم میشد تا حکم توسط دادگاه صادر میشد، اما حال دایره اجرای دادگستری بدون نیاز به ثبت دادخواست میتواند به چکهایی که گواهی عدم پرداخت دارند ورود پیدا کند و از طریق راهنمایی و رانندگی و ثبت اسناد برای توقیف اموال فرد اقدام کند. از ویژگیهای چک جدید این است که ارتباط برخط میان بانک مرکزی قوه قضاییه برای اعتبارسنجی مشتریان وجود دارد.
از جمله مشکلات متعددی که چک به بار میآورد، موضوع پروندههای کلاهبرداری است که همه روزه درباره چک در دستگاه قضایی تشکیل میشود و بسیاری معتقد هستند که اگر قوانینی مانند قانون چک اصلاح شود با کاهش پرونده در دستگاه قضایی رو به رو خواهیم بود، موضوعی که نمایندگان مجلس هم به آن واکنش نشان دادند. اجرای قانون جدید چک موجب کاهش ورودی پروندهها به دستگاه قوه قضاییه میشود. اجرای این قانون میتواند سبب آزادی زندانیان شوداگر قانون جدید چک به درستی اجرا شود، میتواند بسیاری از پروندههایی که مربوط به چک هستند را کاهش دهد.از جمله ویژگیهای جدید قانون چک میتوان به ارتباط بین بانکها و موسسات اعتباری برای مسدود سازی حساب صادر کننده چک بلامحل پس از ۲۴ ساعت، محاسبه سقف اعتبار مجاز متقاضی توسط بانکها متناسب با نتایج رتبهبندی اعتباری و تحصیل شناسه و مدت اعتبار هر برگ چک و ممنوعیت صدور چک در وجه حامل و ظهرنویسی آنها و ثبت انتقال چک به دارنده جدید در سامانه صیاد اشاره کرد.
چک باید در سامانه چکاوک صادر شود
در قانون جدید چک پس از بیست و یکم آذرماه سال جاری برای صدور چک باید صرفاً در سامانه چکاوک وارد شد و از این تاریخ به بعد دیگر نمیتوان چک را در وجه حامل نوشت.در گذشته برای نوشتن چک میتوانستیم از واژه حامل استفاده کنیم، اما در قانون جدید به جای آن که چک به صورت فیزیکی صادر شود، باید ابتدا در سامانه چکاوک ثبت شود تا در آن سامانه اطلاعات لازم درباره تعداد چکهای برگشت خورده فرد صادر کننده چک و همچنین سقف مجاز برای صدور چک مشاهده شود.علاوه بر ممنوعیت نوشتن چک در وجه حامل میتوان پشت چک را ظهرنویسی کرد؛ برای انتقال چک به فردی دیگر به جای ظهرنویسی و پشت نویسی باید وارد سامانه چکاوک شد و این کار را به صورت مجازی انجام داد.ظهرنویسی و نوشتن چک در وجه حامل تا بیست و یکم آذرماه ۹۹ قابل استفاده است و بعد از آن این قانون اجرایی خواهد شد.
مقابله با پولشویی با ممنوعیت صدور چک در وجه حامل
یکی از جرایمی بزرگی که از طریق چک به وقوع میپیوندد، پولشویی است. نوشتن چک در وجه حامل و پشت نویسی چکهای دو امضاء میتواند منجر به پولشوییهای بسیاری شود، به همین دلیل قانون برای مقابله با پولشویی نوشتن چک در وجه حامل و پشت نویسی آنها را ممنوع کرده است.چک در تمام کشورها وسیله پرداخت معتبر است و برای صدور چک باید از فیلترهای متعدد عبور کرد، البته عدهای از افراد درباره ضمانتهای اجرایی که برای چک در نظر گرفته شده است مشکلاتی دارند و شکایتهایی به آن وارد کردهاند.عدهای میگویند این محدودیتها با حقوق شهروندی در تضاد است، اما بلایی که چک بلامحل بر سر اقتصاد و اعتماد عمومی آورد و پروندههای متعددی که ایجاد شدند، مشکل آفرین بودند.مهمترین راه قانونی برای مقابله با جرایم ناشی از چک «تدوین راه حلهای قانونی است» .ابزارهای تأثیرگذار قانون جدید چک به جهت کاهش چک برگشتی در اصلاحیه جدید دو اهرم پیش بینی شده یکی اینکه برای کسانی که اعتبار مالی ندارند، دسته چک صادر نشود. برای این کار لازم است حساب فرد در تمام بانکها بررسی شود. دوم اینکه اگر چکی برگشت خورد میتوان این مبلغ را از تمام حسابهای صادر کننده چک در تمام بانکها توقیف کرد.
هدف قانون جدید چک: کاهش صدور چک بلامحل
به تازگی قوانین و مقرراتی تعیین شده است که برخی از آنها درباره حسابهای جاری متعلق به بانکها و برخی دیگر به دارندگان چک ارتباط دارد و با هدف کاهش صدور چک بلامحل این قانون پیشبینی شده است و در اختیار گذاشتن چک با سختیهایی روبرو شده است.قانون جدید چک میتواند از صدور چکهای بلامحل متعددی که آفتی برای اقتصاد کشور هستند جلوگیری کند و اعتماد از دست رفته را به چک بازگرداند.